"Ślad Diamentowy” dla Andrzeja Grajewskiego z "Gościa", "Ślad" dla Małgorzaty Ziętkiewicz

Na początku gali w Pałacu Arcybiskupów Warszawskich głos zabrał gospodarz miejsca kard. Kazimierz Nycz, który wspominając postać biskupa Jana Chrapka, zauważył, że patron nagrody „na mediach nie tylko się znał, ale media kształtował jako uniwersytecki profesor na UW”. Zaznaczył, że miał on „ogromny wpływ na kształt mediów w tamtym czasie”.

„Ślad Diamentowy” dla dr. Andrzeja Grajewskiego

Nagrodą specjalną „Ślad Diamentowy” Kapituła uhonorowała dr. Andrzeja Grajewskiego, dziennikarza i historyka, wieloletniego zastępcę redaktora naczelnego tygodnika „Gość Niedzielny”, działacza podziemia antykomunistycznego w PRL, w latach 1996-2009 członka Kolegium IPN, byłego współprzewodniczącego Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej, autora wielu książek.

W uzasadnieniu doceniono „wybitny kunszt dziennikarski, wnikliwość w badaniu najnowszej historii Kościoła, wieloletnią pracę na rzecz pojednania narodów Europy Wschodniej i Środkowej oraz szlachetność zaangażowania obywatelskiego”. Nagrodę wręczyła siostra Agnieszka, siostra biskupa Chrapka, i kard. Kazimierz Nycz.

Laudację profesora Andrzeja Friszke, który nie mógł przybyć na uroczystość, odczytał Zbigniew Nosowski.

Prof. Friszke podkreślił w swojej laudacji, że bardzo wysoko ceni prawość i postawę całego życia dr. Andrzeja Grajewskiego, którego określił mianem „człowiek-instytucja”. Zauważył, że „lista obywatelskich zaangażowań laureata jest bardzo długa”; wśród tych najważniejszych przypomniał działalność w „Solidarności” i w stanie wojennym, zwłaszcza w obronie więźniów politycznych z Regionu Podbeskidzie, pomoc dla strajkujących górników, kolportaż prasy podziemnej i emigracyjnej. Wspomniał jego zaangażowanie w pomoc humanitarną po roku 1989, z którą jeździł do Siedmiogrodu, do oblężonej przez Serbów Chorwacji i do Czeczenii.

Przypomniał zasługi laureata w nawiązywaniu dobrych relacji z naszymi sąsiadami, wymieniając działalność w Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej, polsko-rosyjskiej Grupy ds. Trudnych, Forum Polsko-Ukraińskiego i Forum Polsko-Czeskiego. Zaznaczył, że laureat jest autorem wielu wysoce kompetentnych publikacji historycznych.

Prof. Andrzej Friszke przypomniał też bolesną sprawę związaną z raportem o WSI, kiedy Andrzej Grajewski „został fałszywie oskarżony i bardzo mocno skrzywdzony” stając się „ofiarą wojny polsko-polskiej, w której niszczono ludzi nie tylko z przeciwnej strony barykady, ale też z umiarkowanej prawicy, za to uczciwych, propaństwowych, niezdolnych do składania fałszywego świadectwa”.

– Nagroda Diamentowy Ślad dla Andrzeja Grajewskiego jest uhonorowaniem jego drogi aktywności dziennikarskiej, intelektualnej i politycznej. To także dostrzeżenie człowieka, dla którego dziennikarstwo jest nie tylko zawodem, lecz powołaniem, służbą dobru wspólnemu. Jest to uznanie szlachetności zaangażowania obywatelskiego Andrzeja Grajewskiego. Oby jak najwięcej takich ludzi Polska miała! – zakończył swoją laudację prof. Andrzej Friszke.

Drugą laudację na cześć laureata „Śladu Diamentowego” wygłosił red. Tomasz Królak z Katolickiej Agencji Informacyjnej.

Redaktor KAI zauważył, że Andrzej Grajewski „tworzy publicystykę najwyższej próby”, a w swojej pracy badawczej jest „dociekliwym, otwartym na różne punkty widzenia i pokornym wobec prawdy”. Podkreślił umiejętność laureata łączenia pasji naukowca i publicysty, który potrafi „przewertować setki różnych akt i kilometry archiwów”. Dzięki temu „w znajomości komunistycznych tajnych służb – mechanizmów, faktów, osób – zwłaszcza ich walki z Kościołem w czasach sowieckiej dominacji, autor «Tarczy i miecza» nie ma sobie równych”.

Tomasz Królak zwrócił uwagę na jeszcze jedną cechę laureata: – Trzeba przy tym zauważyć, że laureat podejmuje się zadań, które wielu by odstręczały. To Andrzej Grajewski wpadł na pomysł, by przebadać rozkład zajęć Leonida Breżniewa w pamiętnym dniu zamachu na Jana Pawła II, 13 maja 1981 roku. Trud ten zaowocował mocno uwiarygodnioną hipotezą o bezpośrednim zaangażowania Kremla w próbę zabicia papieża Wojtyły. Uwaga! Laureat wciąż pracuje, a więc ci, którzy macie tu coś na sumieniu gdziekolwiek na świecie – lękajcie się... – żartował redaktor KAI.

Na zakończenie laudacji dodał: - Andrzej Grajewski należy do wąskiego grona osób, w którym mistrza i nauczyciela upatrywać powinni dziennikarze.

W podziękowaniu dr Andrzej Grajewski przypomniał postać patrona nagrody bpa Jana Chrapka, którego poznał w latach 80-tych. Wspomniał wspólną z biskupem wycieczkę dziennikarzy do Włoch w 1985 r., w której uczestniczył. Dodał, że słowa biskupa: „W każdym trzeba dostrzegać dobro” towarzyszą jego pracy dziennikarskiej i naukowej, którą kontynuuje już 45 lat.

„Ślad” dla Małgorzaty Ziętkiewicz

Dziennikarka i reporterka telewizyjna Polsat News Małgorzata Ziętkiewicz została uhonorowana za „profesjonalizm, odwagę w pokazywaniu dobra, wrażliwość, otwartość na drugiego człowieka oraz zdolność do podejmowania dialogu, którego świat coraz częściej unika”.

Laureatka odebrała nagrodę – statuetkę autorstwa Gustawa Zemły oraz nagrodę pieniężną w wysokości 10 tys. zł.

W podziękowaniu Małgorzata Ziętkiewicz wspomniała, jak dwa lata temu kręciła materiał na beatyfikację kard. Wyszyńskiego właśnie w tym miejscu „które łączy” - Pałacu Arcybiskupów Warszawskich. Nawiązując do nagrody przywołała także postać i słowa biskupa Jana Chrapka, patrona nagrody: – On zawsze mówił: idź przez życie tak, aby został po tobie ślad twoich stóp".

Nagrody wręczali wraz z kard. Kazimierzem Nyczem i bp. Rafałem Markowskim także rodzeństwo śp. biskupa Jana, siostra Agnieszka i Marek Chrapek.

Galę poprowadziła Paulina Guzik i Tomasz Krzyżak. Organizacją Gali Nagrody „Ślad” zajmuje się Stowarzyszenie na rzecz Nagrody Dziennikarskiej „Ślad” im. bp. Jana Chrapka, powołane przez członków Kapituły Nagrody. Organizację gali wsparła Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych. Nagrodę główną w wysokości 10 tys. zł ufundowała dla głównego laureata Nagrody "Ślad" Polpharma.

***
Nagroda Dziennikarska „Ślad” im. bp. Jana Chrapka przyznawana jest od 2002 r. Laureatami jej dotychczasowych edycji byli kolejno: Ewa K. Czaczkowska, Grzegorz Polak, Stefan Wilkanowicz, ks. Jerzy Szymik, Marek Zając, Szymon Hołownia, ks. Marek Gancarczyk, ks. Kazimierz Sowa, Anna Gruszecka, Tomasz Królak, Jacek Moskwa, Krzysztof Ziemiec, ks. Jan Kaczkowski, Piotr Żyłka, Tomasz Rożek, Alina Petrowa-Wasilewicz, Brygida Grysiak, ks. Andrzej Draguła, Tomasz Krzyżak, Tomasz Terlikowski, Paulina Guzik i Monika Białkowska.
Ślad Diamentowy został dotychczas przyznany siedem razy. Otrzymali go: Tadeusz Mazowiecki (2005), zespół redakcyjny miesięcznika „Więź” (2008), Ewa Szumańska (2009), ks. Adam Boniecki (2011), Bohdan Cywiński (2014), Piotr Pawłowski (pośmiertnie w roku 2019), Jan Turnau (2021). Dwukrotnie przyznano także nagrodę specjalną. Otrzymali ją: Marek Tejchman (2009) oraz Stanisław Karnacewicz (2016).

Patronem nagrody jest bp Jan Chrapek (1948–2001), człowiek mediów i przyjaciel środowiska dziennikarskiego. Był on członkiem zgromadzenia księży michalitów, doktorem teologii, wybitnym duszpasterzem i znanym naukowcem w zakresie współczesnych mediów. Studiował w Lublinie i Louvain. W latach 1983–1986 był redaktorem naczelnym miesięcznika „Powściągliwość i Praca”, w okresie 1986–1992 był przełożonym generalnym zgromadzenia księży michalitów. Autor licznych publikacji z zakresu teologii pastoralnej, zwłaszcza środków społecznego przekazu, m.in. „Recepcja programów TV przez młodzież” i „Kościół a media”. Przez wiele lat wykładał na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1992 do 1994 r. był biskupem pomocniczym drohiczyńskim, w latach 1994–1999 biskupem pomocniczym toruńskim. Od 1999 roku do swojej tragicznej śmierci w wypadku samochodowym – biskup radomski.