Ofiary ludobójstwa świętymi

Nastąpi to 23 kwietnia przyszłego roku, w czasie obchodów setnej rocznicy tamtej tragedii, a nazajutrz przypadać będzie ich wspomnienie liturgiczne. Będzie to pierwsza kanonizacja w tym Kościele od pięciu wieków.

Jednocześnie biskupi zatwierdzili obrzęd i tryb kanonizacji, które dotychczas nie miały wypracowanej procedury. Zatwierdzono też liturgiczny porządek corocznego wspominania świętych męczenników sprzed stu lat, obejmujący m.in. hymnografię kościelną, a więc zestaw hymnów, zwanych szarakanami, i pieśni zmienne na rozpoczęcie liturgii (żamamut).

Sobór polecił Komisji ds. Kanonizacji podjęcie kroków, jakimi Kościół ormiański będzie się kierował przy zaliczaniu kolejnych wyznawców do grona świętych. Dotyczy to m.in. wybitnego kompozytora ormiańskiego, badacza folkloru, autora wielu sakralnych utworów muzycznych Komitasa (1869-1935), uważanego za twórcę współczesnej muzyki ormiańskiej, i innych postaci.

W Ormiańskim Kościele Apostolskim, należącym do grona tzw. Kościołów niechalcedońskich, nie było dotychczas jednolitego obrzędu kanonizacji. Za świętych uznawano osoby na podstawie danych i pamięci historycznej o ich dokonaniach. Jeśli wobec jakiejś osoby istniało trwałe przekonanie o jej świętości, to uważano ją za takową. Jednym ze świętych, najbardziej czczonych w całej Armenii, ale znanych i wspominanych też w innych Kościołach, jest Grzegorz Oświeciciel (Grigor Lusaworicz) – jego pamiątka w Kościele łacińskim przypada 30 września.

Wykaz świętych, oficjalnie uznanych przez Kościół ormiański, wpisanych do kalendarza liturgicznego i wspominanych w czasie nabożeństw, kończy się w XIV wieku, a ostatnim w tym gronie był teolog i filozof, zakonnik, też Grzegorz – zwany Tatewacim (z Tatewu; 1315-86).

Sobór przyjął również ujednolicony, częściowo zmieniony tekst obrzędu chrztu świętego i komunii, który obecnie będzie się nazywał „Przewodnik duszpasterski do sakramentu Chrztu św. i Komunii św.”. Biskupi zatwierdzili ponadto podręcznik przygotowania do sakramentu chrztu. Wszystkie uchwalone dokumenty, podpisane przez dwóch katolikosów ormiańskich – z Eczmiadzynu i Anteliasu (Cylicji) – zostaną niebawem rozesłane do wszystkich eparchii (diecezji) tego Kościoła.

Prace nad jednolitym obrzędem chrztu prowadzono od 2010 z udziałem ekspertów z obu katolikatów. Badano materiały, przechowywane w świątyniach ormiańskich na całym świecie, m.in. 350 rękopisów i druków z Matenadaranu w Erywaniu, w którym znajdują się niemal wszystkie materiały ormiańskie, począwszy od najstarszych. Podstawą były dzieła z wieków od XIII do XX. Obrzęd chrztu zmieniał się w ciągu wieków – dawniej był krótszy i prostszy, ale z czasem wydłużył się a teksty stały się bardziej złożone. Nowy obrzęd chrztu skrócono do 20-25 minut.