Katowice: Zygmunt Brachmański laureatem nagrody „Lux ex Silesia”

Zygmunt Brachmański pochodzi z Rydułtów, gdzie urodził się w 1936 roku. Ukończył Wydział Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w pracowni profesora Jerzego Bandury. Po uzyskaniu dyplomu w 1959 roku zamieszkał w Katowicach. Pierwsze prace wykonywał w drewnie, następnie zaczął stosować kamień, gips oraz brąz. Jest autorem ponad 2 tysięcy rzeźb i pomników oraz kilkuset medali.

Artysta ma na swoim koncie wiele prac związanych z tematyką religijną. Zaprojektował wystrój ponad 50 kościołów w całej Polsce, jest też autorem koncepcji wielu statuetek i nagród, m.in. Złotej Maski, Śląskiego Wawrzynu Literackiego, Lauru Konrada, a także „Lux ex Silesia”. Do najbardziej charakterystycznych prac Zygmunta Brachmańskiego należą pomniki: Harcerzy Września 1939 w Katowicach, Wojciecha Korfantego na pl. Sejmu Śląskiego, św. Jana Pawła II w Rybniku oraz Piekarach Śląskich, a także Obelisk Orłów Śląskich na rogu ulic Jagiellońskiej i ul. Józefa Lompy w Katowicach.

W 1993 roku otrzymał nagrodę im. Karola Miarki za całokształt twórczości, a w listopadzie 2023 roku Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego odznaczyło go Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, najwyższym wyróżnieniem jakie może otrzymać artysta w Polsce. W grudniu 2023 roku, za oddaną pracę na rzecz wspólnoty Kościoła, otrzymał medal "Pro Ecclesia et Pontifice".

Przed laty w rozmowie z „Gościem Katowickim” mówił, że tworząc z potrzeby serca często wpadał w “trans twórczy”, głęboko przeżywając to, co wyrażał w rzeźbiarskiej formie. Przyznał też, że jego praca zawsze była związana z modlitwą.

Nagroda Lux ex Silesia została ufundowana w 1994 roku przez metropolitę katowickiego abp. Damiana Zimonia. Otrzymują ją osoby związane z Górnym Śląskiem, które charakteryzują się chrześcijańskimi cnotami i poprzez dorobek naukowy, artystyczny lub działalność społeczną wnoszą trwały wkład w kulturę regionu. Nazwa nagrody nawiązuje do braci Odrowążów: św. Jacka i bł. Czesława. O żyjących w XIII wieku dominikanach mówiono w Krakowie „Ex Silesia Lux” – Światło ze Śląska.

Dotychczasowi laureaci nagrody „Lux ex Silesia”:

1994 – Irena Bajerowa

1995 – Wojciech Kilar

1996 – ks. abp Alfons Nossol

1997 – Jerzy Zieliński

1998 – August Chełkowski

1999 – ks. Stanisław Tkocz

2000 – Kornel Gibiński

2001 – Franciszek Kokot

2002 – Tadeusz Sławek

2003 – Henryk Mikołaj Górecki

2004 – Julian Gembalski

2005 – ks. Remigiusz Sobański

2006 – Anna Sekudewicz

2007 – Szczepan Wesoły

2008 – Wilibald Winkler

2009 – Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk”

2010 – Andrzej Jasiński

2011 – Jan Malicki

2012 – Maciej Bieniasz

2013 – ks. Wincenty Myszor

2014 – Teresa i Eugeniusz Maliccy

2015 – Franciszek Pieczka

2016 – Jan Miodek

2017 – Krystyna Heska-Kwaśniewicz

2018 – Mieczysław Chorąży

2019 – Władysław Nasiłowski

2020 – Dorota Simonides

2021 – Marian Zembala

2022 – Antoni Piechniczek

2023 – ks. Jerzy Szymik