Niezliczona rzesza zwiedzających kieruje swoje kroki również na kopernikańską wystawę, owoc współpracy narodowej galerii Brytyjczyków oraz Instytutu Kultury Polskiej. Jak mówi dyrektor placówki, dr Marta de Zuniga: „Kiedy Brytyjczycy sami wybiorą coś, co wiedzą, że zainteresuje ich widownię, potem mamy do czynienia z takim sukcesem, jakim jest Kopernik. National Gallery podjęło trafną decyzję, że opowiadanie o tym zapomnianym kawałku polskiej sztuki, polskiego dziedzictwa trzeba zacząć od Matejki”.

Imponujących rozmiarów obraz został namalowany w 1873 r. z okazji 400-lecia urodzin astronoma, który odkrył, że Słońce, a nie Ziemia, znajduje się w centrum układu planetarnego i że to wokół niego krąży Ziemia. Matejko uwiecznił moment, w którym Kopernik omawia swoje odkrycie z Bogiem. Jak odnotowuje historia nauki: w przeciwieństwie do Galileusza, który ponad 70 lat później doszedł do podobnych wniosków, ale zraził do siebie Kościół katolicki, Kopernik spotkał się z uznaniem duchowieństwa, wielu hierarchów wraz z nim świętowało przełom, którego dokonał. Obraz zyskał niemal natychmiastową sławę, gdy został po raz pierwszy wystawiony w Krakowie. Rozpowszechniany w tysiącach reprodukcji, został wykupiony od Jana Matejki przez społeczeństwo i ofiarowany Uniwersytetowi Jagiellońskiemu.

GN 50/2013 DODANE 12.12.2013

Lekcja króla Matejki

Jan Matejko był nie tylko malarzem, ale też ambasadorem polskości, kiedy nasz kraj znajdował się pod zaborami. Jego dzieła przypominają, że sztuka powinna mieć cele i służyć wartościom takim jak patriotyzm. W tym roku przypadają 175. rocznica urodzin i 120. rocznica jego śmierci. 

Rzadko opuszcza swój dom w Collegium Novum. Tym razem stało się tak na zaproszenie National Gallery, która realizuje projekt wydobywania na światło dzienne wybitnych artystów spoza Wielkiej Brytanii, których twórczość zasługuje na odkrycie i pokazanie międzynarodowej, szerokiej publiczności.

„Matejko widział swoją rolę nie tylko w uwiecznianiu wielkich wydarzeń z historii Polski, ale również w wyrażaniu ich głębokiego wewnętrznego znaczenia dla Polaków. Wieńczy on długą tradycję malarstwa historycznego i w ramach odkrywania szerszego świata sztuki, był jednym z najbardziej pomysłowych i prowokujących wyrazicieli tego typu malarstwa” – ocenił Christopher Riopelle, kurator wystaw malarstwa po 1800 r. w londyńskiej National Gallery.

Praca Kopernika, będąca punktem zwrotnym w kwestii rozumienia miejsca człowieka we wszechświecie, prezentowana jest wraz z instrumentami astronomicznymi (Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego), a także autoportretem Matejki i studium „Kopernik, rozmowy z Bogiem”, które do Londynu przyjechało z Muzeum Narodowego w Krakowie. Częścią wystawy jest również replika dzieła „O obrotach sfer niebieskich” (1543 r.), wypożyczona ze zbiorów Muzeum Morskiego w Greenwich. Ekspozycji towarzyszy publikacja przygotowana przez prof. Andrzeja Szczerskiego (dyrektora Muzeum Narodowego w Krakowie oraz profesora w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego), Christophera Riopelle oraz profesora Owena Gingericha (profesora astronomii i historii nauki, światowego autorytetu w badaniu dzieła „O obrotach sfer niebieskich” Kopernika).  

Wystawa przygotowana przez Instytut Kultury Polskiej w Londynie prezentuje Brytyjczykom twórczość jednego z największych polskich malarzy dzięki wsparciu Biura Programu „Niepodległa” oraz Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.

Obraz Jana Matejki prezentowany będzie do 22 sierpnia. Wstęp na wystawę jest bezpłatny.