Wybitny uczony, historyk, wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego, zmarł w wieku 91 lat. Od 2015 roku był doktorem honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Senat UJuhonorował go m.in. za "wybitne osiągnięcia w badaniach historycznych nad miastami, społeczeństwem i gospodarką Polski i Europy Średniowiecznej". Doceniono również jego "rozległą działalność publiczną na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości” oraz zasługi w organizacji szkolnictwa wyższego i popularyzacji wiedzy historycznej".
Wręczenie dyplomu doktorskiego odbyło się 2 lutego 2015 r. w auli Collegium Maius UJ. "Raduj się Rzeczpospolito Polsko, bo masz oto męża wybranego spośród wielu, który osiągnął mądrość" - przywołał wówczas prof. Krzysztof Ożóg w laudacji na cześć Samsonowicza, słowa Stanisława ze Skarbimierza, wygłoszone 600 lat temu podczas krakowskiej promocji doktorskiej Pawła Włodkowica.
Laudator przypomniał również, że urodzony w 1930 r. Henryk Samsonowicz, wieloletni profesor Uniwersytetu Warszawskiego, "mistrzowskie uprawianie historii połączył z rozległą wiedzą humanistyczną o człowieku i świecie oraz głębokim zaangażowaniem w sprawy publiczne naszej Ojczyzny w dobie epokowych przemian".
Nowy doktor honorowy UJ był autorem kilkuset publikacji naukowych, w tym 20 książek. "Prof. Samsonowicz prowadził rozległe badania nad dziejami Polski w późnym średniowieczu u progu epoki nowożytnej, uważając ten okres za niezwykle istotny dla późniejszych losów Polski, szczególnie Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Barwną panoramę przemian politycznych, ustrojowych, gospodarczych, społecznych, kulturalnych i religijnych w Polsce w tej epoce przełomu nakreślił w książce pod znamiennym tytułem: »Złota jesień polskiego średniowiecza«" - powiedział prof. Ożóg. "Nie ukrywam radości, że w mojej osobie doceniona została nauka historyków. Nie wszędzie i nie zawsze jest dostrzegana nauka o przeszłości państwa i narodu" - powiedział Henryk Samsonowicz, dziękując za wyróżnienie otrzymane od najstarszej wyższej uczelni w Polsce. W 1996 r. otrzymał doktorat honorowy także od ówczesnej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie (obecnie Uniwersytet Pedagogiczny).
Henryk Samsonowicz był również w 1975 r. inicjatorem Olimpiady Historycznej dla uczniów szkół średnich, która przyczyniła się do popularyzacji wiedzy o historii. W latach 80. ub. wieku był mocno zaangażowany w działalność opozycyjną. W latach 1989-1991 był ministrem edukacji narodowej. W 2010 r. otrzymał Order Orła Białego.