75. rocznica powstania NSZ

Obchody zainaugurowano Mszą św. w katedrze polowej, której przewodniczył ks. ppłk Mariusz Tołwiński, proboszcz katedry. W południe przy Grobie Nieznanego Żołnierza dokonano zmiany posterunku honorowego i złożono kwiaty. Uroczystości objął patronatem honorowym prezydent Andrzej Duda.

Mszę św. poprzedziło odmówienie Koronki do Miłosierdzia Bożego w intencji poległych i zmarłych żołnierzy NSZ. Eucharystia rozpoczęła się od wprowadzenia sztandaru Wojska Polskiego.

W homilii ks. Janusz Stępniak nawiązał do słów Jezusa o konieczności budowania „domu na skale”. – Różnica w losach obydwu domów z przypowieści jest wyraźnie uzależniona od sposobu budowy – powiedział. Dodał, że jedynie Boża nauka wprowadza właściwy „porządek prawd”.

Kaznodzieja podkreślił, że żołnierze NSZ, „nie dostosowali się do sytuacji, choć to było łatwiejsze, ale tej prawdzie służyli, jej bronili, za nią składali ofiarę z życia i wolności”.

Eucharystię z ks. ppłk. Mariuszem Tołwińskim koncelebrowali ks. Ryszard Jurak – kapelan NSZ, ks. Andrzej Popielski i ks. Jan Sikorski.

We Mszy św. uczestniczyli Jan Józef Kasprzyk – kierownik Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, Bartłomiej Grabski – podsekretarz stanu w MON, Karol Wołek – prezes Zarządu Głównego Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych, weterani walk o niepodległość RP z rodzinami, przedstawiciele parlamentu, generałowie WP, liczne poczty sztandarowe przedstawiciele organizacji i środowisk narodowych.

Po Mszy św. uczestnicy uroczystości udali się na Plac Piłsudskiego, gdzie odbyła się uroczysta zmiana posterunku honorowego. Na płycie Grobu Nieznanego Żołnierza złożone zostały kwiaty. Po południu w Centrum Konferencyjnym MON odbędzie się uroczystość wręczenia odznaczeń zasłużonym kombatantom uczestnikom walk o niepodległość RP.

***

NSZ były konspiracyjną organizacją wojskową powołaną przez stronników obozu narodowego. NSZ działały w latach 1942-1947 i były drugą (po AK) pod względem liczebności formacją wojskową Polskiego Państwa Podziemnego. W szczytowym momencie NSZ liczyły wg. szacunków różnych historyków od ok. 75 tys. do nawet 100 tys. żołnierzy.

Narodowe Siły Zbrojne powstały formalnie 20 września 1942. Tego dnia został wydany przez płk. Ignacego Oziewicza, rozkaz nr 1/42, w którym zawiadamiał o objęciu funkcji komendanta NSZ. Faktycznie proces formowania NSZ rozpoczął się od lipca 1942 r., kiedy nastąpił rozłam w Narodowej Organizacji Wojskowej i Stronnictwie Narodowym na tle scalenia NOW z Armią Krajową. NSZ zostały utworzone w wyniku połączenia Organizacji Wojskowej Związek Jaszczurczy i części NOW, która nie podporządkowała się umowie scaleniowej z AK.

Główne cele programowe NSZ zostały sformułowane w Deklaracji Narodowych Sił Zbrojnych z lutego 1943. Należały do nich przede wszystkim: walka o niepodległość Polski i jej odbudowę z granicą wschodnią sprzed 1939 (ustaloną na mocy traktatu ryskiego z 1921), a zachodnią na linii rzek Odry i Nysy Łużyckiej (tzw. koncepcja marszu na zachód), a także przebudowa systemu sprawowania władzy z wzmocnieniem pozycji prezydenta i senatu, decentralizacja organów administracji w celu rozwinięcia samorządów, wzmocnienie pozycji rodziny w społeczeństwie, a także edukacja oparta na katolickich zasadach etycznych, utworzenie tzw. Katolickiego Państwa Polskiego oraz ograniczona reforma rolna i oparcie gospodarki państwa na własności prywatnej.

Początkowo NSZ prowadziły działania wojenne tylko przeciw Niemcom, następnie zwalczały także Gwardię Ludową, Armię Ludową, Batalionu Chłopskie i partyzantkę radziecką oraz bandy rabunkowe, a w okresie późniejszym brały udział w powstaniu antykomunistycznym, walcząc przeciw Armii Czerwonej i siłom zbrojnym Polski Ludowej.

Oddziały NSZ licznie wzięły udział w Akcji „Burza” i w powstaniu warszawskim, w czasie którego wyróżniły się wyszkoleniem i uzbrojeniem. W boju o niepodległość wsławiły się udziałem w licznych partyzanckich bitwach, walcząc samodzielnie lub wspólnie z oddziałami AK m.in. pod Ujściem, Michałowicami, Olesznem i Radoszycami. Żołnierze NSZ zlikwidowali pod Ożarowem gen. Kurta Rennera (1886 -1943), najwyższego rangą oficerską Niemca zabitego przez polskie podziemie w czasie II wojny światowej.

Brali udział w dziesiątkach akcji uwalniania więźniów z aresztów śledczych Gestapo, a także w akcjach mających na celu obronę ludności cywilnej.