Komisja Wenecka przyjmie opinię na temat ustawy o TK

Powołana w 1990 roku w związku z przemianami w Europie Środkowo-Wschodniej po upadku komunizmu Europejska Komisja na rzecz Demokracji przez Prawo, zwana Komisją Wenecką (KW) z racji miejsca obrad, jest organem doradczym w sprawie prawa konstytucyjnego.

Obecnie doradza 61 krajom świata, w których mieszka około 3 miliardów ludzi. Polskę reprezentują w tym gremium oddelegowani przez obecny rząd Bogusław Banaszak i Mariusz Muszyński.

W skład KW wchodzi około 100 przedstawicieli państw członkowskich i organizacji, mających status specjalny. Jedną z nich jest Unia Europejska. Zasiadają w niej eksperci prawa konstytucyjnego, sędziowie sądów konstytucyjnych, byli wysokiej rangi urzędnicy rządowi. Od czerwca honorową przewodniczącą KW, po wielu latach w tym gremium, jest była premier i była ambasador RP przy Stolicy Apostolskiej Hanna Suchocka.

Trzecie w tym roku posiedzenie KW w sprawie polskich ustaw po raz pierwszy odbywa się bez udziału strony rządowej. KW przyznała, że w sprawie o tak dużej wadze taka sytuacja jest niecodzienna. W marcu omawiano pierwszą ustawę o Trybunale Konstytucyjnym, a w czerwcu - ustawę o policji zmieniającą zasady inwigilacji.

Projekt opinii na temat nowej, przyjętej w lipcu ustawy o TK, powstał po wrześniowej wizycie delegacji jej sprawozdawców w Warszawie. W jej skład wchodzili eksperci z Finlandii, USA i Belgii. Nad projektem pracowało też kilkoro sprawozdawców, którzy sporządzili opinię na temat pierwszej ustawy o TK, przyjętej w marcu.

Projekt opinii został rozesłany w minionych dniach do wszystkich członków KW, do rządu Polski i państw członkowskich. Na tym etapie prac ma on charakter poufny. Polski rząd przedstawił pisemne uwagi do tego dokumentu. Jest on jedynym wyrażonym stanowiskiem władz w Warszawie w związku z nieobecnością oficjalnej delegacji. Nie było zatem wstępnych rozmów na temat oceny ustawy i nie wyjaśniono ewentualnych wątpliwości.

W piątek rano, tuż po inauguracji dwudniowej sesji plenarnej, KW przystąpi do krótkiej dyskusji na temat sprawy polskiej ustawy, po czym przyjmie opinię. Najważniejsze jej punkty będą zawarte w komunikacie prasowym, który zostanie wkrótce potem wydany. Następnie cała opinia zostanie opublikowana.

Przyjęta w marcu opinia na temat nowelizacji poprzedniej ustawy o TK była bardzo krytyczna. KW zaapelowała wtedy o publikację orzeczenia TK z 9 marca w sprawie grudniowej noweli o Trybunale autorstwa PiS, co - według niej - byłoby punktem wyjścia z kryzysu. Ponadto ostrzegła, że osłabienie TK stanowi zagrożenie dla demokracji, praw człowieka i rządów prawa w Polsce.

Gdy polski parlament rozpoczął pracę nad nową ustawą o TK, sekretarz generalny Rady Europy Thorbjoern Jagland zwrócił się na początku lipca do ekspertów KW o pilne zajęcie się tymi przepisami i wydanie wstępnej opinii. Potem jednak szef RE postanowił, że należy poczekać na zakończenie prac w polskim parlamencie i dlatego zdecydowano, że opinia zostanie wydana w normalnym trybie na jesiennym posiedzeniu w Wenecji.

W czasie obecnej sesji Komisja Wenecka zajmie się też sprawami ustaw i przepisów z kilku innych krajów, między innymi Albanii, Mołdawii, Bułgarii, Armenii, Azerbejdżanu, Ukrainy i Turcji.