70. rocznica likwidacji Litzmannstadt Getto

W uroczystościach bierze udział m.in. ok. 50 ocalałych z łódzkiego getta i ich rodziny, grupa młodzieży z Izraela, przewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Łodzi, rabin Symcha Keller, doradca prezydenta RP ds. społecznych Henryk Wujec, władze miasta i regionu, przedstawiciele ambasad m.in. Izraela, Niemiec, Austrii Luksemburga i Czech w Polsce.

Przy pomniku upamiętniającym ofiary łódzkiego getta modlitwy odmówili ocalały z łódzkiego getta Jehuda Widawski, metropolita łódzki abp Marek Jędraszewski i biskup diecezji warszawskiej kościoła ewangelicko-augsburskiego Jan Cieślar. Pod pomnikiem zapalono znicze i złożono kwiaty. Po modlitwach uczestnicy uroczystości przeszli w Marszu Pamięci na teren Memoriału Radegast, byłej stacji kolejowej skąd w latach 1941-44 przywożono do getta Żydów z Europy, a później wywożono ich do obozów zagłady.

Pomnik, to instalacja składająca się z budynku stacji, gdzie obecnie mieści się muzeum, 140-metrowego Tunelu Deportowanych, symbolizującego nieuchronność losu wywożonych Żydów oraz Holu Miast i Kolumny Pamięci, wewnątrz której płonie znicz.

Na zakończenie uroczystości pod macewami upamiętniającymi wszystkich, którzy przeszli przez Litzmannstadt Getto, złożone zostaną kwiaty i zapalone znicze.

Na tegoroczne obchody przyjechało blisko 50 ocalałych i 120 osób z rodzin ocalałych. Park Ocalałych, którego pomysłodawczynią była zmarła w ub. roku Halina Elczewska, powstał kilka lat temu na terenie przylegającym w okresie II wojny światowej do granic Litzmannstadt Getto. Ocaleni lub ich rodziny sadzą w nim drzewka - symbol życia.

Na terenie Parku znajdują się też Pomniki Polaków Ratujących Żydów, na którym znajdują się tabliczki z nazwiskami wszystkich polskich Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata, obelisk upamiętniający Radę Pomocy Żydom "Żegota", Kopiec Pamięci, na szczycie którego stoi pomnik-ławka Jana Karskiego oraz Centrum Dialogu im. Marka Edelmana.

Wieczorem odbędzie się koncert Kwartetu Czterech Kultur z Orkiestrą i Chórem Filharmonii Łódzkiej oraz powitanie Szabatu z udziałem znanych kantorów z Izraela i USA. Rocznicowe obchody zakończą się w niedzielę.

Za datę likwidacji Litzmannstadt (nazwa Łodzi w okresie okupacji) Getto przyjmuje się 29 sierpnia 1944 r. - tego dnia odszedł ostatni transport do obozu Auschwitz-Birkenau.

W momencie wybuchu II wojny światowej Żydzi stanowili 30 proc. populacji Łodzi. Niemcy utworzyli getto w lutym 1940 r. - było ono drugim, co do wielkości w Polsce - po warszawskim - i najdłużej istniejącym gettem na ziemiach polskich. Początkowo zamknęli w nim 160 tys. osób. Później trafiło do niego wielu żydowskich intelektualistów z Czech, Niemiec, Austrii i Luksemburga oraz 5 tys. Romów z Austrii. Łącznie zamknięto w nim ok. 220 tys. osób.

Przez pięć lat z głodu i wyczerpania zmarło prawie 45 tys. osób. W styczniu 1942 r. rozpoczęły się masowe deportacje mieszkańców getta do obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem, gdzie zamordowano w sumie 70 tys. osób. Najbardziej tragicznym momentem tych deportacji był okres Wielkiej Szpery - akcji wywożenia do obozu osób nieprzydatnych do pracy - dzieci poniżej 10 lat, osób starszych i chorych.

Całkowita likwidacja Litzmannstadt Getto nastąpiła w sierpniu 1944 roku. Według różnych źródeł, ocalało z niego jedynie od 7 do 13 tys. osób.