Tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie śląskiemu kapłanowi, profesorowi nauk teologicznych i poecie, został przyznany na wniosek Rady Wydziału Historii i Dziedzictwo Kulturowego.
4.
Wcielenie, śmierć i zmartwychwstanie – zakorzenienie, oderwanie, przemienienie. Chrystokształtna kultura nie istnieje bez tego potrójnego rytmu. Logos Stwórczy i Logos Wcielony prowadzą do Logosu Ukrzyżowanego i Zmartwychwstałego[11]. Oto paradygmat dla renesansu ludzkiej kultury. Odrodzenie kultury musi stać się wcieleniem ducha i duchowym natchnieniem dla ciała[12]. Jak? W Chrystusowym paradygmacie, w chrystologicznym ruchu, w procesie, który anglosaska teologia zwała back to Christ. Instaurare omnia in Christo[13] - anakefalaiosis w greckim oryginale, czyli „ugłowienie” wszystkiego w Chrystusie, zjednoczenie w Nim na nowo wszystkich elementów życia i kultury (Ef 1,10).
Jeśli ludzkość ma przetrwać, wyjść z ponowoczesnego krisis, musi oczyścić studnie, z których czerpie wodę dla swej kultury. Musi raz jeszcze w swoich dziejach zmierzyć się z wyzwaniem i przesłaniem chrześcijaństwa, stawić mu czoła[14]. Musi wrócić do Chrystusowego paradygmatu, do samego Chrystusa. I to nie „jakiegokolwiek Chrystusa”, jakkolwiek wierzonego i rozumianego, ale do Chrystusa prawdziwego, czyli kościelnego. Trzeba nam to mówić i służyć tej największej ze spraw jasno, choćby cały świat oskarżał nas o fundamentalizm i wszystkie grzechy ciemnogrodu. Jesteśmy to winni naszemu światu. Bo „nie ma w żadnym innym zbawienia, gdyż nie dano nam ludziom pod niebem żadnego innego imienia, w którym moglibyśmy być zbawieni” (Dz 4,12).
Rektor UPJPII pisał w liście na drugie święto Bożego Narodzenia 2023 roku: „Chcemy wznieść nowoczesną uczelnię, ale nade wszystko kształtować moralny kręgosłup naszych studentów, a także dawać świadectwo chrześcijańskiej wiary”. Niech to dzisiejsze wydarzenie okaże się małą cegiełką w dziele świadectwa i powrotu. Bo jak pisał „geniusz nawrócenia kultury”, John Senior, „celem uczelni, jak każdego ludzkiego przedsięwzięcia, jest doprowadzenie nas do Tego, od którego się oddaliliśmy”[15].
5.
W azjatyckiej Troadzie święty Paweł miał nocne widzenie: „jakiś Macedończyk [czyli Europejczyk] stanął przed nim i błagał go: - Przepraw się do Macedonii [czyli do Europy] i pomóż nam!” (Dz 16,9). Właśnie to robimy jako uczniowie Chrystusa: przeprawiamy się przez ciemne morze epoki, by pomóc Europie i jej kulturze.
ks. Jerzy Szymik
Pszów, 23 kwietnia 2024 r., wspomnienie św. Jerzego
[1] Ryszard od św. Wiktora, De trin III 1 (PL 196, 915n).
[2] J. Ratzinger, Zur Lage des Glaubens. Ein Gespräch mit Vittorio Messori, München–Zürich–Wien 1985, s. 135 (tł. własne).
[3] A. Nowak, I. Ziemiński, Chrześcijaństwo. Amoralna religia, Warszawa 2023, str. IV-ta okładki.
[4] J. Ratzinger, Bóg wiary i Bóg filozofów. Opera omnia 3/2, tł. J. Kobienia, Lublin 2021, s. 658-659, 673 [dalej: OO].
[5] Por. OO 3/2, s. 582, 625, 629, 669, 681-683.
[6] OO 3/2, s. 673, 676.
[7] Por. E. Auerbach, Mimesis. Rzeczywistość przedstawiona w literaturze Zachodu, tł. Z. Żabicki, Warszawa 1968.
[8] OO 3/2, s. 625.
[9] Por. J. Szymik, W światłach Wcielenia. Chrystologia kultury, Katowice-Ząbki 2004, s. 106-111.
[10] H. Urs von Balthasar, Teologia Misterium Paschalnego, tł. E. Piotrowski, Kraków 2001, s. 21.
[11] Por. H. de Lubac, Paradoksy i nowe paradoksy, tł. M. Rostworowska-Książek, Kraków 1995, s. 31.
[12] Por. J. Senior, Upadek i odbudowa kultury chrześcijańskiej, tł. T. Milcarek, B. Biały, Dębogóra 2021, s. 118.
[13] Por. Senior, s. 47.
[14] Senior, s. 243, 265.
[15] Senior, s. 561, IV-ta str. okładki (P. Milcarek).