"Często zastanawiam się: co jeszcze mają zrobić dzieci, aby pokazać nam, dorosłym, że nie ma w nich zgody na taki świat, który my tworzymy i że radzą sobie w nim coraz gorzej? Porównując dane z roku 2020 i 2021, widzimy, że o 77 proc. wzrosła liczba dzieci i nastolatków podejmujących próby samobójcze. To naprawdę krzyk rozpaczy i wyraźny apel do nas, dorosłych, abyśmy zmienili świat, jaki fundujemy naszym dzieciom" - powiedziała PAP konsultantka krajowa ds. psychiatrii dzieci i młodzieży dr Aleksandra Lewandowska, która jest też ordynatorem oddziału dziecięcego w szpitalu im. Babińskiego w Łodzi.

Zdaniem ekspertki, skala problemów psychicznych, z jakimi borykają się najmłodsi Polacy, jest alarmująca. W grupie wiekowej do 6. roku życia blisko pół miliona dzieci przejawia różnego rodzaju zaburzenia rozwojowe. Jeśli chodzi o dzieci starsze i nastolatki to tyle samo (ok. 500 tys.) ma zaburzenia internalizacyjne, a ponad 350 tys. - eksternalizacyjne.

Jak zaznaczyła psychiatra, są to tylko dane uzyskane na podstawie analizy świadczeń udzielanych w ramach publicznej ochrony zdrowia - nie uwzględniono w nich informacji z komercyjnych ośrodków. Dodatkowo, są to dane sprzed pandemii, natomiast już teraz wiadomo, że po niej w placówkach psychiatrycznych liczba małoletnich pacjentów zwiększyła się dwukrotnie.

W opinii dr Lewandowskiej, pewne pozytywne zmiany można zaobserwować odkąd wdrażana jest reforma i psychiatryczna opieka środowiskowa. Tylko 20 proc. ze wszystkich dzieci trafiających do centrów środowiskowych, gdzie wstępna diagnostyka i pomoc świadczona jest przez psychologów, terapeutów środowiskowych czy psychoterapeutów, wymaga opieki lekarza psychiatry.

"Zmieniamy mentalność w społeczeństwie i zwracamy uwagę, że nie każde dziecko, które ma problemy, od razu wymaga konsultacji u psychiatry i jego opieki. Często rodzice się gubią - mylą psychologa, psychoterapeutę z lekarzem psychiatrą. Jeśli na początku nie ma tego rozróżnienia, to potem w efekcie mamy bardzo długie terminy oczekiwania do lekarza psychiatry; tymczasem okazuje się, że tylko 20 proc. pacjentów takiej właśnie opieki wymaga" - wyjaśniła.

Zobacz też:

KAI DODANE 07.09.2022

Powstało pierwsze w Polsce duszpasterstwo dla osób w kryzysie suicydalnym

Powstało pierwsze w Kościele w Polsce duszpasterstwo specjalistyczne wprost skierowane do osób w kryzysie samobójczym, po próbie samobójczej i doświadczających żałoby po stracie bliskiej osoby, która odebrała sobie życie. Duszpasterstwo powołał metropolita łódzki, abp Grzegorz Ryś. 10 września przypada Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom.  

Po pandemii gwałtownie wzrosło zapotrzebowanie na pomoc psychiatryczną i psychologiczną, co dotyczy nie tylko nastolatków i dzieci - także osoby dorosłe są w gorszej kondycji psychofizycznej.

"Wszyscy mierzymy się ze stratami różnego rodzaju - związanymi z utratą bliskich, w przypadku dorosłych z utratą pracy, zmianami w zakresie bezpieczeństwa finansowego. To wpływa na funkcjonowanie całych środowisk. Dziecko nie jest bowiem samotną wyspą - reaguje na to, co dzieje się w jego otoczeniu" - zaznaczyła psychiatra.

Ekspertka zauważyła, że obwiniane często o szkodliwe działanie na najmłodszych media elektroniczne mogą mieć wpływ na zdrowie psychiczne dzieci, jednak przede wszystkim dlatego, że to dorośli dają im taki, a nie inny przykład.

"Szkodliwe używanie elektroniki to temat, który mocno wybrzmiewa zwłaszcza po okresie lockdownu. Dlatego uruchomiono pilotaż dotyczący uzależnień behawioralnych, bo po pandemii przybyło nam takich pacjentów - głównie nastoletnich. Jeżeli jednak byłyby wdrożone systematyczne i systemowe działania profilaktyczne, ukierunkowujące dziecko i nastolatka na uważność na siebie i na drugiego człowieka, uczące również, jak konstruktywnie spędzać czas, jak sobie radzić z trudnościami, to skala problemu byłaby mniejsza" - uważa lekarka.

Według dr Lewandowskiej, za wiele problemów młodego pokolenia odpowiada szybkie tempo współczesnego życia i zagubienie niektórych rodziców.

"Rodzice mają niekiedy absolutnie dobre intencje. Pamiętam jedną z mam, która zwierzyła mi się, że jeden poradnik sugerował jej to, drugi - coś zupełnie innego, w rezultacie doprowadzając do całkowitego zagubienia w kontaktach z dzieckiem. Dlatego mówiąc o profilaktyce, nie mam na myśli jedynie dzieci, ale także rodziców. Ważne jest, aby być z dzieckiem. A ile razy słyszymy od naszych pacjentów - +no tak, mam kosz, ale od 1,5 roku, kiedy tata go postawił, to zagraliśmy może raz+. Chodzi więc o to, by rodzic zaczął od siebie, od dawania dobrego przykładu" - podkreśliła.

"Brakuje rzetelnego przekazywania wiedzy, jak być dobrym rodzicem, ale także - o czym mówią nauczyciele - jak pracować z dziećmi i młodzieżą. Pedagodzy uważają, że profil ucznia się zmienia - sposób zarówno uczenia, jak i podejścia do młodego człowieka powinien być inny, niż kilka czy kilkanaście lat temu" - dodała.

Pracujący z młodymi pacjentami psychiatrzy obserwują kryzys w relacjach międzyludzkich; szczególnie wstrząsające w XXI wieku wydaje się, że dzieci i młodzież narażone są na przemoc - i domową, i rówieśniczą.

"Jeżeli dziecko od przedszkola uczone byłoby, w jaki sposób zadbać o siebie, to wtedy łatwiej mu będzie być w uważności z drugim człowiekiem, budować bezpieczną dla siebie relację partnerską i być uważnym rodzicem. Tego nam bardzo brakuje. Niekiedy rodzice ze strachu wolą pewnych rzeczy nie widzieć. A to nie sprawi, że problem zniknie, on będzie narastał" - zaznaczyła dr Lewandowska.

Środowisko psychiatrów i psychologów dziecięcych apeluje od dawna do Ministerstwa Edukacji, aby do podstawy programowej włączone zostały zajęcia poświęcone zdrowiu, na których uczniowie dowiadywaliby się, jak rozpoznawać swoje emocje, radzić sobie z trudnościami, w bezpieczny sposób komunikować się z drugim człowiekiem i funkcjonować w społeczeństwie.

"Oczywiście, nie mam na myśli, aby do już przeciążonego systemu dołączyć kolejny przedmiot. Wprost przeciwnie, musimy odchudzić podstawę programową, wprowadzić równowagę, wypośrodkować. Stawiane często za wzór skandynawskie systemy edukacyjne funkcjonują w oparciu o ucznia; podążają za jego indywidualnymi predyspozycjami i kompetencjami dziecka. Jest w nich dużo zajęć rozwijających obszary dotyczące zdrowia psychicznego. To przynosi efekty, bo uczniowie z tych krajów bardzo dobrze zdają testy podsumowujące zdobytą wiedzę. U nas system edukacji opiera się o odtwarzanie wiedzy, a dla współczesnych dzieci i młodzieży to nie jest atrakcyjne" - podkreśliła ekspertka.

Zobacz też:

GOSC.PL DODANE 10.09.2022 AKTUALIZACJA 10.09.2024

Czy samobójca może pójść do nieba?

O tym, jak reagować, kiedy ktoś mówi o samobójstwie, rozmowie, która ratuje życie i stosunku Kościoła do osób, które odebrały sobie życie mówi ks. Tomasz Trzaska, ambasador kampanii „Życie warte jest rozmowy”.