40 lat temu w Polsce wprowadzono stan wojenny

Dziś, 13 grudnia w Przystanku Historia – Centrum Edukacyjnym IPN w Katowicach im. Henryka Sławika odbędzie się konferencja naukowa "Strajki grudniowe 1981 r. w województwie katowickim". Zaprezentowane zostaną nowe wyniki badań dotyczących protestów w województwie katowickim w grudniu 1981 r. Był to region, gdzie opór w skali kraju był największy, a jego pacyfikacja najbardziej brutalna.

Prelegenci przedstawią m.in. przebieg i pacyfikację protestów w kopalniach "Manifest Lipcowy" i "Wujek" oraz Hucie Katowice. Zaprezentowana zostanie również m.in. specyfika strajków podziemnych w kopalniach Piast i Ziemowit oraz zakładka serwisu internetowego "Twarze Solidarności" na temat strajku i pacyfikacji KWK "Wujek".

Konferencji towarzyszyć będzie prezentacja wystawy elementarnej "Stan wojenny 1981–1983", przygotowanej przez Oddziałowe Biuro Edukacji w Katowicach we współpracy ze Śląskim Centrum Wolności i Solidarności, która przedstawia podstawowe informacje dotyczące okresu stanu wojennego w PRL.

Również w poniedziałek w Gliwicach na terenie dawnej kopalni Gliwice, a obecnie Centrum Edukacji i Biznesu "Nowe Gliwice" zostaną złożone kwiaty i zapalone znicze pod tablicą upamiętniającą Władysława Suleckiego - gliwiczanina, robotnika, który od lat 60. XX wieku walczył z komunistycznym systemem, za co jego i jego rodzinę spotkały liczne szykany i upokorzenia.

"Nie było w Gliwicach równie dzielnego opozycjonisty. Sulecki był między innymi współzałożycielem pierwszych w powojennej Polsce, powstałych w 1978 r., Wolnych Związków Zawodowych Górnego Śląska, które przygotowały grunt pod narodziny Solidarności" - wspomina dyrektor Muzeum w Gliwicach Grzegorz Krawczyk.

Z kolei w Zabrzu w poniedziałek weterani "Solidarności", jak co roku, spotkają się na mszy świętej, a następnie złożą kwiaty pod krzyżem i obeliskiem poświęconym internowanym w Ośrodku Odosobnienia w Zabrzu-Zaborzu - największym takim obozem na Śląsku w stanie wojennym. Internowano w nim głównie działaczy opozycji ze Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego, a także z dawnego woj. częstochowskiego.

Na Jasnej Górze w Częstochowie dziś, 13 grudnia zapłonie Światło Wolności. Świetlisty krzyż zostanie ułożony ze zniczy na odcinku od znajdującej się na placu jasnogórskim figury Maryi Niepokalanej wzdłuż Alei Sienkiewicza aż do pomnika ks. Jerzego Popiełuszki. To nawiązanie do lat stanu wojennego, kiedy w ten sposób układany był krzyż z kwiatów i zniczy na znak jedności Polaków, pamięci o aresztowanych i prześladowanych, z prośbą o wyzwolenie z komunistycznej niewoli.

Obchody kolejnych rocznic wprowadzenia stanu wojennego na Śląsku mają szczególny wymiar, bo to właśnie w tym regionie doszło do największej tragedii – podczas brutalnej pacyfikacji strajkującej kopalni Wujek w Katowicach 16 grudnia 1981 od milicyjnych kul zginęło 9 protestujących górników, a kilkudziesięciu zostało rannych.

Co roku, 16 grudnia pod pomnikiem-krzyżem przy kopalni Wujek organizowane są centralne, ogólnopolskie obchody kolejnych rocznic pacyfikacji kopalni, często z udziałem przedstawicieli najwyższych władz.

Od 13 do 19 grudnia 2021 w r. Teatrze Śląskim im. St. Wyspiańskiego w Katowicach będzie można zobaczyć spektakl "Wujek. 81. Czarna ballada" według scenariusza i w reżyserii Roberta Talarczyka. Muzykę do przedstawienia na specjalnie zamówienia teatru skomponował m.in. Miuosh, artysta związany z Górnym Śląskiem.

W dniach poprzedzających rocznicę brutalnego stłumienia strajku przed Galerią Katowicką pojawi się wystawa czasowa, opowiadająca o strajku i jego pacyfikacji.

Z kolei w Bibliotece Śląskiej w Katowicach 15 grudnia odbędzie się wernisaż fotografii z pacyfikacji kopalni Wujek autorstwa Marka Janickiego.