Konferencja naukowa "A jednak kolej", Chorzów, 16-17 listopada

Konferencja naukowa "A jednak kolej! Kolej wobec granicy. Kolej jako miejsce graniczne" odbędzie się w Muzeum w Chorzowie w dniach 16-17 listopada. Zarówno pierwszego, jak drugiego dnia, wystąpienia prelegentów oraz dyskusje będą toczyć się od 9.00. Można również skorzystać z internetowej transmisji obrad pod linkiem:  https://www.youtube.com/watch?v=W_J3sgZX6b0

Program

Dzień I - 16 listopada 2021 r.

9:00 Oficjalne otwarcie konferencji

9:10dr Dawid Keller (Muzeum w Chorzowie), Polskie kolejowe porozumienia graniczne w okresie PRL na wybranych przykładach

9:30dr Jakub Halor (Siemianowice Śląskie), Kolejowy ruch transgraniczny w okręgu katowickim w XIX w. we wspomnieniach Antona Oskara Klaussmanna

9:50dr Bartosz Kruk (Instytut Pamięci Narodowej we Wrocławiu), Granica państwa, a szerokość toru kolejowego. O sposobach pokonywania różnic

10:10dr Ariel Ciechański (Instytut Geografii PAN), Zmiany granic jako determinanta dezintegracji sieci pozamiejskiego publicznego pasażerskiego transportu zbiorowego

10:30 Dyskusja i przerwa kawowa

11:00 prof. dr hab. Roman Dziergwa (Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu), Kolej jako kreator i nośnik kultury. Linia 383 Ostrzeszów – Namysłaki (1910) i dworzec ostrzeszowski w lokalnej i okazjonalnej poezji polskiej oraz w literaturze niemieckiej (Theo Harych i Emil Irmler)

11:20 dr Marcin Jarząbek (Uniwersytet Jagielloński w Krakowie), Dworzec jako miejsce graniczne na ziemiach polskich 2. połowy XIX w., czyli scena dworca i dworzec na scenie

11:40 dr Grzegorz Piotrowski (Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy), Podróż ze stacji kolejowej do nowoczesności (stacja kolejowa jako miejsce graniczne)

12:00 Karolina Załęska (Uniwersytet Warszawski), Nie-miejsca nowoczesności. Angielska powieść przemysłowa połowy wieku wobec komunikacyjnych wyzwań industrializacji

12:20 Dyskusja i przerwa kawowa

12:50 dr hab. Miron Urbaniak prof. UWr. (Uniwersytet Wrocławski), Zbąszyń i Zbąszynek (NeuBentschen) – polska i niemiecka stacja graniczna. Próba charakterystyki i porównania obu założeń stacyjnych

13:10 dr Maciej Kędzierski (Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu), Historia stacji granicznej w Zbąszynku. Od idei miasta-ogrodu do wizyty Kim Ir Sena

13:30 dr hab. Tomasz Krzemiński prof. IH PAN (Instytut Historii PAN), Dworzec kolejowy w Aleksandrowie – dzieje stacji kolejowej na granicy prusko-rosyjskiej w II połowie XIX i na początku XX w.

13:50 dr inż. Michał Jerczyński (Polskie Stowarzyszenie Miłośników Kolei), Zespół stacji granicznych Nowe Skalmierzyce – Szczypiorno – Kalisz: geneza, układ przestrzenny i architektura, funkcjonowanie, przemiany po zniesieniu granicy

14:10 dr Dariusz Opaliński (Uniwersytet Rzeszowski), Na styku dwóch światów. Realia podróżne na kolejowych przejściach granicznych między Galicją z zaborem rosyjskim

14:30 Dyskusja i przerwa obiadowa

16:00 prof. dr hab. Andrzej Mielcarek, Przestępstwa i wykroczenia na Kolejach Rzeszy w latach 20. i 30. XX w.

16:20 dr hab. Mariusz W. Majewski, Przestępstwa i wykroczenia karno-skarbowe na pograniczu Śląska Cieszyńskiego, lata 1927–1939. Zarys problemu

16:40 dr Piotr Olechowski (Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie), Kolejowe przejście graniczne PRL – ZSRR Przemyśl–Mościska 2 (Medyka–Szehynie) po II wojnie światowej. Wybrane przykłady kontrabandy

17:00 dr Wojciech Paduchowski (Instytut Pamięci Narodowej w Krakowie), Granice kompromisu. Małopolska Solidarność na kolei w latach 80. XX w.

17:20 Dyskusja i przerwa kawowa

17:50 dr hab. Tomasz Przerwa prof. UWr (Uniwersytet Wrocławski), Granica naturalna: niedokończona Kolej Izerska

18:10 Adam Pacześniak (Instytut Pamięci Narodowej we Wrocławiu), Dostępność kolejowa granicznych partii Sudetów w PRL

18:30 Agnieszka Kołodziejska (Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu), Stacja Fürstenberg. 1939–1945. Świadectwa / głosy / zapisy zlagrowanych Polek

18:50 Dyskusja

Dzień II 17 listopada 2021 r.

9:00 Przywitanie prelegentów i gości

9:10dr Mateusz Nowikiewicz (Uniwersytet Wrocławski), Chińska batalia o kolej. Ruch na rzecz odzyskania praw do kolei w końcowym okresie panowania dynastii Qing (1904–1911) – próba bilansu

9:30dr Piotr Uwijała (Jaworzno), Kolejowe transporty wojskowe z materiałem wojennym pozyskanym przez Polską Wojskową Misję Zakupów w Paryżu w latach 1919–1920

9:50dr Jacek Jędrysiak (Uniwersytet Wrocławski), W obliczu nowych granic – ślad dyskusji nad operacyjną użytecznością niemieckiej sieci kolejowej na Pomorzu w latach 1926–1928

10:10dr Zbigniew Bereszyński (Opole), Działalność Dyrekcji Kolei Rzeszy w Opolu w latach 1922–1934 w świetle materiałów zachowanych w Archiwum Państwowym w Opolu. Przyczynek do historii Górnego Śląska po podziale regionu między Polskę i Niemcy w 1922 r.

10:30 Dyskusja i przerwa kawowa

11:00 dr Seweryn Pieniążek (Instytut Pamięci Narodowej w Rzeszowie), Kolej wąskotorowa Przeworsk – Dynów w latach 1918–1939. Przełamywanie granic (kwestie gospodarcze oraz „rywalizacja” z transportem drogowym)

11:20 Paweł Jakuboszczak (Uniwersytet Wrocławski), Powstanie i funkcjonowanie Bogatyńskiej Kolei Dojazdowej w konsekwencji zmiany granic po II wojnie światowej

11:40 Dawid Drwal (Tarnów), Pokonując granice lokalne i globalne. Przedwojenne formy kolei w Tarnowie

12:00 Jarosław Szczuryk vel Szczerba (Wrocław), Kolejowyruch graniczny na Lubelszczyźnie w latach 1915–2000

12:20 Dyskusja i przerwa kawowa

12:50 dr inż. Rafał Cichy (Łukasiewicz - IPS „TABOR”), dr inż. Maciej Andrzejewski (Instytut Analiz Strategicznych Fundacji Altum), Ralf Meinsen(KompetenznetzRail Berlin-Brandenburg GmbH), Współczesne uwarunkowania techniczne i prawne w ruchu międzynarodowym

13:10 dr hab. Anna Pachowicz prof. PWSZ (Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Tarnowie), Koleją za granicę, czyli o podróżach Polaków do pracy we Francji na początku XX w.

13:30 dr Jacek Kurek (Muzeum w Chorzowie), Blue Train. Granice, które przekraczamy podróżując pociągiem z dziełami artystów

13:50 Piotr Kałużyński (Stacja Muzeum), Jak granice przestały mieć znaczenie, czyli krótka historia eksportu lokomotyw produkcji polskiej

14:10 Michał Grochowski (Uniwersytet Wrocławski), Upadek PKP? O oszacowaniu ruchu pasażerskiego na polskich kolejach w latach 1960–2019

14:30 Dyskusja i przerwa obiadowa

16:00 Tomasz Machowski, Drewno, kamień, woda i cholera. Z dziejów budowy tunelu łupkowskiego

16:20 dr Bogusław Marks (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie), Zduńska Wola: na skrzyżowaniu ważnych szlaków kolejowych

16:40 Rita Żuchowska, Białystok – węzeł wschodu

17:00 Jacek Jakubek (Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Katowicach), Wyniki badań architektonicznych dworca Sosnowiec-Maczki

17:20 dr Paweł Glugla (Tarnów), „Poza granicą wolności – 14 czerwca 1940 r.” Pierwszy kolejowy transport Polaków z Tarnowa do KL Auschwitz

17:40 Dyskusja

17:50 Oficjalne zakończenie konferencji

Ze względów epidemicznych organizatorzy zastrzegają sobie możliwość organizacji konferencji w formie hybrydowej i/lub online. Obrady będą transmitowane online na platformie Youtube (ale nie przechowywane, tylko streaming).

Organizatorzy proszą o potwierdzenie przybycia na adres zapisy@muzeumwchorzowie.pl do dn. 13 listopada 2021 r.