Głosowanie w lokalach wyborczych i możliwość głosowania korespondencyjnego

Klub PiS przygotował projekt ustawy o szczególnych zasadach organizacji wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r. z możliwością głosowania korespondencyjnego. Projekt w poniedziałek wieczorem został złożony w Sejmie.

Zakłada on uchylenie ustawy z 6 kwietnia dotyczącej przeprowadzenia wyłącznie korespondencyjnie wyborów prezydenckich w 2020, jak i niektórych przepisów art. 102 ustawy z 16 kwietnia, czyli tzw. tarczy 2.0 - wykreślony m.in. zostaje przepis mówiący, że w wyborach prezydenckich 2020 r. PKW nie określa wzoru karty do głosowania i nie zarządza ich druku.

Zgodnie z projektem kandydaci zarejestrowani przez PKW w wyborach prezydenckich zarządzonych na 10 maja, po ponownym zgłoszeniu zostają uznani za zarejestrowanych kandydatów w wyborach zarządzonych przez marszałka Sejmu w kolejnym terminie. Będzie też można zgłaszać nowych kandydatów.

Projekt mówi, że "wyborca może głosować korespondencyjnie". Zgłoszenie zamiaru głosowania korespondencyjnego pozostaje ważne również w przypadku II tury wyborów prezydenckich.

Głosowanie korespondencyjne ma być wyłączone w przypadku głosowania w odrębnych obwodach głosowania utworzonych m.in. w zakładach opieki zdrowotnej, domach pomocy społecznej, domach studenckich lub zespołach domów studenckich, zakładach karnych i aresztach śledczych oraz w obwodach głosowania utworzonych na polskich statkach morskich, a także w przypadku udzielenia przez wyborcę niepełnosprawnego pełnomocnictwa do głosowania.

Żeby wziąć udział w głosowaniu korespondencyjnie wyborca - zgodnie z projektem - będzie musiał powiadomić komisarza wyborczego za pośrednictwem urzędu gminy do 12 dnia przed dniem wyborów, a wyborca podlegający w dniu głosowania obowiązkowej kwarantannie, izolacji lub izolacji w warunkach domowych - do 5 dnia przed dniem wyborów.

Wyborca za granicą zgłaszać ma chęć głosowania korespondencyjnego konsulowi do 12 dnia przed dniem wyborów. Zgłoszenie będzie mogło być dokonane ustnie, pisemnie, lub w formie elektronicznej za pośrednictwem dedykowanej usługi udostępnionej przez ministra właściwego ds. informatyzacji. Wyborca głosujący za granicą do zgłoszenia ma dołączać informację o miejscu pobytu za granicą, numer ważnego polskiego paszportu, a także - w przypadku obywatela polskiego czasowo przebywającego za granicą - oznaczenie miejsca wpisania wyborcy do rejestru wyborców.

Wyborca, który zgłosi zamiar głosowania korespondencyjnego w kraju, otrzymać ma z urzędu gminy, nie później niż 5 dni przed dniem wyborów, pakiet wyborczy.

Pakiet wyborczy - zgodnie z projektem - będzie mógł być doręczony do wyborcy przez upoważnionego pracownika urzędu gminy. Wyborca będzie mógł osobiście odebrać pakiet wyborczy w urzędzie gminy, jeżeli zadeklarował to w zgłoszeniu zamiaru głosowania korespondencyjnego. Urząd gminy będzie wysyłał pakiety wyborcze w formie przesyłki poleconej.

Według projektu, pakiety niedoręczone lub nieodebrane osobiście będą przekazywane obwodowej komisji wyborczej do zakończenia głosowania, a jeżeli będzie to niemożliwe to dyrektorowi delegatury KBW. Wykaz pakietów, w którym odnotowuje się fakt przygotowania oraz wysłania lub odbioru danego pakietu ma prowadzić urząd gminy.

Wyborcy za granicą otrzymać mają pakiety wyborcze od konsula, który po otrzymaniu od komisji wyborczej kart i nie później niż 6 dni przed dniem wyborów wysyłać ma pakiety do wyborców wpisanych do spisu wyborców, którzy wyrazili zamiar głosowania korespondencyjnego. Również wyborcy za granicą będą mogli osobiście odebrać pakiet w konsulacie, a jeżeli w danym państwie nie istnieją warunki umożliwiające osobisty odbiór pakietu, konsul upowszechnia tę informację w sposób umożliwiający zapoznanie się z nią.

Szef MSZ po zasięgnięciu opinii PKW określić ma w rozporządzeniu wzór i sposób prowadzenia oraz aktualizacji wykazu pakietów wyborczych, tak aby "zapewnić sprawność i rzetelność postępowania".

Zgodnie z projektem to Państwowa Komisja Wyborcza określi wzór karty do głosowania oraz wzór i rozmiar koperty na pakiet wyborczy, koperty zwrotnej, koperty na kartę do głosowania, oświadczenia oraz instrukcji głosowania korespondencyjnego, uwzględniając "konieczność zapewnienia tajności głosowania oraz zwięzłości i komunikatywności instrukcji".

W skład pakietu wyborczego będą wchodzić: koperta zwrotna, karta do głosowania, koperta na kartę do głosowania, instrukcja głosowania korespondencyjnego, oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu na karcie do głosowania. Koperta na kartę oraz koperta zwrotna będą musiały zawierać oznaczenie "przesyłka wyborcza". Na kopercie na kartę do głosowania umieszczone zostanie oznaczenie "koperta na kartę do głosowania".

Wyborca głosujący korespondencyjnie po wypełnieniu karty do głosowania będzie musiał włożyć ją do koperty na kartę do głosowania, zakleić i włożyć do koperty zwrotnej łącznie z podpisanym oświadczeniem o osobistym i tajnym oddaniu głosu. W przypadku głosowania w kraju wyborca musi - zgodnie z projektem - najpóźniej 2 dnia przed dniem wyborów wrzucić kopertę do skrzynki nadawczej, a w przypadku głosowania za granicą - na własny koszt przesłać do właściwego konsula.

Wyborcy będą mogli także osobiście oddać karty do głosowania przed dniem głosowania do właściwego urzędu gminy lub za granicą do właściwego konsula.

W godzinach głosowania wyborca będzie mógł osobiście lub za pośrednictwem innej osoby dostarczyć kopertę zwrotną do obwodowej komisji wyborczej w obwodzie, w którym jest wpisany do spisu wyborców. Koperty na kartę do głosowania wyjęte z kopert zwrotnych będą wrzucane do urny wyborczej.

Zgodnie z projektem pakiety wyborcze wydrukowane przed wejściem w życie projektowanej ustawy, na mocy m.in. tzw. "tarczy antykryzysowej", będą mogły zostać wykorzystane, a w przypadku braku możliwości ich wykorzystania z powodu zarejestrowania nowych kandydatów, PKW rozstrzygnie o wykorzystaniu wybranych elementów pakietu wyborczego.

Minister infrastruktury w rozporządzeniu ma określić tryb dostarczania kopert zwrotnych do obwodowych komisji wyborczych, tryb odbierania kopert zwrotnych od wyborców podlegających obowiązkowej kwarantannie, izolacji lub izolacji w warunkach domowych, tryb przekazywania pakietów wyborczych właściwemu dyrektorowi delegatury Krajowego Biura Wyborczego, tryb przekazywania kopert zwrotnych dyrektorowi delegatury KBW

Z kolei szef MSWiA określić ma w rozporządzeniu tryb odbierania oraz przechowywania kopert zwrotnych dostarczonych przez wyborcę do urzędu gminy przed dniem głosowania.

PKW ma - zgodnie z projektem - w uchwale określić sposób postępowania z: kopertami zwrotnymi doręczonymi do obwodowej komisji wyborczej do zakończenia głosowania; z kopertami zwrotnymi doręczonymi do obwodowej komisji wyborczej po zakończeniu głosowania; z kopertami zwrotnymi zawierającymi niezaklejone koperty na kartę do głosowania; z kopertami zwrotnymi niezawierającymi prawidłowo wypełnionego oświadczenia; z pakietami wyborczymi nieodebranymi przez wyborcę.

Szef MSZ ma w rozporządzeniu określić tryb przekazywania wyborcy za granicą pakietu wyborczego, tryb odbierania kopert zwrotnych dostarczonych przez wyborcę do konsula przed dniem głosowania, tryb przechowywania kopert zwrotnych otrzymanych przez konsula do czasu zakończenia głosowania, tryb przekazywania kopert zwrotnych do obwodowych komisji wyborczych.

Zgodnie z projektem z tzw. tarczy 2.0 wykreślone zostają zapisy mówiące, że w wyborach prezydenckich 2020 r. nie stosuje się przepisów Kodeksu wyborczego dotyczące głosowania przez pełnomocnika, wydawania zaświadczeń o prawie do głosowania i o podawaniu w formie obwieszczeń do wiadomości wyborców informacji m.in. o numerach i granicach obwodów i siedzibach obwodowych komisji wyborczych.

Projekt zakłada, że kandydaci zarejestrowani przez PKW w wyborach prezydenckich zarządzonych na 10 maja, po ponownym zgłoszeniu zostają uznani za zarejestrowanych kandydatów w wyborach zarządzonych przez marszałka Sejmu w kolejnym terminie. Komitety wyborcze mają mieć możliwośc wydatkowania środków zgromadzonych na cele kampanii w wyborach, w których nie odbyło się głosowanie oraz będą mogły pozyskiwać środki finansowe od dnia przyjęcia przez PKW zawiadomienia o uczestnictwie w wyborach.

Sprawozdanie finansowe dotyczące finansowania udziału w wyborach, w których nie odbyło się głosowanie "lub Sąd Najwyższy podjął uchwałę stwierdzającą nieważność wyboru prezydenta" oraz w wyborach prezydenta w 2020 r. zarządzonych przez marszałka Sejmu w kolejnym terminie, ma zostać złożone w terminie 3 miesięcy od dnia wyborów przeprowadzonych na podstawie projektowanej ustawy. Każdy komitet będzie miał złożyć jedno, łączne sprawozdanie finansowe.

Jednocześnie projekt zakłada możliwość tworzenia nowego komitetu wyborczego oraz rejestracji kandydatów, którzy nie zostali zarejestrowani przez PKW w wyborach zarządzonych na 10 maja.

Zgodnie z projektem marszałek Sejmu po zasięgnięciu opinii PKW określi dni, w których upływają terminy wykonania czynności wyborczych przewidzianych w Kodeksie wyborczym i ustawie, mając na względzie termin wyborów ustalony w postanowieniu. Projekt zakłada, że nie będą miały zastosowania terminy wykonania czynności wyborczych wskazanych w Kodeksie wyborczym.

Według projektu, protest przeciwko wyborowi prezydenta będzie można wnieść do SN nie później niż w ciągu 3 dni od podania wyników wyborów, a uchwałę ws. wyborów SN będzie mógł podjąć w ciągu 14 dni od podania wyników. Ponadto marszałek Sejmu będzie mógł na wniosek ministra zdrowia, po zasięgnięciu opinii PKW, zmienić terminy wykonania czynności wyborczych ustalone w postanowieniu, mając na względzie sytuację epidemiczną.

Zgodnie z projektem wyborcy będą mogli głosować również w formie tradycyjnej. Jeśli wójt, burmistrz lub prezydent miasta nie wskaże lokalu, wówczas komisarz wyborczy będzie mógł ustalić siedzibę obwodowej komisji wyborczej w lokalu wskazanym przez właściwego wojewodę. W środki ochrony osobistej związanej ze zwalczaniem epidemii koronawirusa wszystkich członków obwodowej komisji wyborczej będzie musiał wyposażyć wójt, burmistrz lub prezydent miasta.

W skład okręgowej komisji wyborczej - zgodnie z projektem - będzie wchodzić od 4 do 10 członków powołanych spośród osób mających wykształcenie wyższe prawnicze oraz "dających rękojmię należytego pełnienia tej funkcji".

Natomiast minimalny skład liczbowy obwodowej komisji wyborczej będzie na mocy projektu mógł wynieść 3 członków. Zgodnie z projektem zachowują ważność i nie muszą być ponawiane zgłoszenia na członków obwodowych komisji wyborczych dokonane w związku z wyborami wyznaczonymi na 10 maja.

Zgodnie z projektem szef MSWiA w porozumieniu z szefem MC po zasięgnięciu opinii PKW określi w rozporządzeniu obowiązki organów prowadzących sprawy ewidencji ludności w zapewnieniu PKW wykonania zadań związanych z nadzorem, prowadzeniem i aktualizowaniem rejestru wyborców i sporządzaniem spisu wyborców.

W rozporządzeniu ponadto szef MSWiA określi tryb udostępniania dokumentów oraz przekazywania informacji o liczbie mieszkańców ujętych w ewidencji ludności i liczbie wyborców wpisanych do rejestru wyborców i spisów wyborców.

Minister spraw wewnętrznych - zgodnie z projektem - określi w rozporządzeniu także zasady i formy współdziałania organów administracji rządowej z Krajowym Biurem Wyborczym w tym zakresie, mając na względzie konieczność zapewnienia bezpieczeństwa przetwarzania danych osobowych, ich przekazywania oraz odbioru.

Projektowana ustawa ma wejść w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.