Ukraiński reżyser więziony w Rosji laureatem Nagrody Sacharowa

Sencow skazany w Rosji na 20 lat więzienia za rzekome planowanie zamachów terrorystycznych, przez ponad 140 dni prowadził strajk głodowy, domagając się uwolnienia z rosyjskich więzień 64 ukraińskich więźniów politycznych. Obok niego w finale nagrody znalazły się organizacje prowadzące akcje ratunkowe uchodźców na Morzu Śródziemnym oraz aresztowany w Maroku działacz Nasser Zefzafi.

Nagroda za wolność myśli nosi imię rosyjskiego fizyka i laureata Pokojowej Nagrody Nobla z 1975 r. Andrieja Sacharowa (1921-1989). Jest przyznawana corocznie od 1988 r. przez Parlament Europejski osobom i instytucjom, które w sposób szczególny działają na rzecz praw człowieka i ochrony mniejszości, poszanowania prawa narodów i wolności duchowej. Wysokość nagrody wynosi 50 tys. euro. Tradycyjnie jest ona wręczana podczas grudniowego posiedzenia Parlamentu Europejskiego przez jego przewodniczącego. Poprzez tę nagrodę europosłowie pragną wspierać prawa człowieka i demokrację na całym świecie.

Wśród dotychczasowych laureatów Nagrody im. Sacharowa są m.in. były sekretarz generalny ONZ Kofi Annan i były prezydent RPA Nelson Mandela. W 2011 r. nagrodę otrzymało pięciu reprezentantów „arabskiej wiosny” z Egiptu, Libii, Tunezji i Syrii, a w 2012 r. - dwoje irańskich obrońców praw człowieka: adwokatka więzionych opozycjonistów Nasrin Sotoudeh i reżyser Dżafar Panahi. Nie mogli oni osobiście odebrać swojej nagrody, podobnie jak opozycyjna grupa kubańskich kobiet „Damy w bieli”. Przyznaną im w 2005 r. przez Parlament Europejski Nagrodę mogła odebrać dopiero po ośmiu latach, w kwietniu 2013 r., ich rzeczniczka Berta Soler.

W 2013 r. Nagrodę Sacharowa otrzymała 16-letnia Pakistanka walcząca o prawo do edukacji dziewcząt, Malala Yousafzai, która w rok później została laureatką Pokojowej Nagrody Nobla, natomiast w 2016 r. dwie działaczki praw człowieka z Iraku: jazydki 23-letnia Nadia Murad Basee Taha i 19-letnia Lamiya Aji Bashar. W ubiegłym roku Nagrodę przyznano opozycji demokratycznej i więźniom politycznym w Wenezueli.

Uroczystość wręczenia nagród odbędzie się 12 grudnia na posiedzeniu plenarnym Parlamentu Europejskiego w Strasburgu.