Awans Uniwersytetu Warszawskiego i aż 14 polskich uczelni w QS World University Ranking

Według zestawienia najlepszą uczelnią w Polsce jest Uniwersytet Warszawski. W tym roku awansował on do czwartej setki - zajął 394. miejsce na świecie (w zeszłym roku UW uplasował się w dziesiątce między 411. a 420. miejscem). Awansem może się też pochwalić Uniwersytet Jagielloński - zajął 411. miejsce (w zeszłym roku pozycja między 460. a 470.).

W siódmej setce (miejsca pomiędzy 601. a 650.) znalazła się Politechnika Warszawska. Poza tym w setkach 9. i 10. (miejsca 801-1000) można znaleźć 11 polskich szkół wyższych. Są to uczelnie, które już w zeszłym roku były w zestawieniu: Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Uniwersytet Łódzki, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytet Wrocławski i Politechnika Wrocławska. Jako nowe w zestawieniu pojawiły się zaś: Politechnika Krakowska, Politechnika Łódzka, Politechnika Poznańska oraz Uniwersytet Gdański i Uniwersytet Śląski.

Wicepremier, minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin, pytany w piątek przez PAP o przyczyny takiego awansu, ocenił: "Moim zdaniem to wynika z tego, że uczelnie zaczynają się dostosowywać do kierunku reformy. Na przykład stawiają większy nacisk na badania".

Dodał, że szkoły wyższe przestawiają stawiać na masowe kształcenie, a zaczynają kłaść nacisk na lepsze kształcenie i wyższy poziom badań naukowych. "To jest zauważalne. Nie jest tak, że jedna uczelnia poprawiła swoją pozycję, a co najmniej siedem" - podsumował wicepremier.

Chociaż jeszcze nie weszła w życie nowa ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Konstytucja dla Nauki, Ustawa 2.0) reformująca sektor uczelni, Jarosław Gowin uważa, że część zmian związanych z reformami już zaczęła zachodzić. "Weszły już w życie nowe zasady finansowania, które premiują prowadzenie badań na wysokim poziomie" - przypomniał. Chodzi obowiązujący od stycznia 2017 r. algorytm podziału dotacji podstawowej z budżetu państwa między uczelnie.

W algorytmie tym zmniejszono efekt "dziedziczenia" dotacji z roku na rok. Poza tym algorytm premiuje m.in. utrzymanie na uczelni relacji pomiędzy liczbą studentów a liczbą kadry dydaktycznej - wynoszącej maksymalnie 13 studentów na jednego wykładowcę. Ponadto dotacja powiązana jest z kategorią naukową jednostki i z liczbą realizowanych tam projektów badawczych.

"Poza tym uczelnie nie czekają biernie na nową ustawę, tylko już się dostosowują do kierunku zmian" - powiedział Gowin.

Wśród ważnych kierunkowych zmian zawartych w projekcie ustawy znalazło się uzależnienie wielu możliwości uczelni (m.in. możliwości prowadzenia studiów o profilu ogólnoakademickim i nadawania stopni naukowych) od kategorii naukowych, jakie uzyska w prowadzonych dyscyplinach. Uczelnie, które uzyskają lepsze oceny w ewaluacji ich osiągnięć badawczych w danej dziedzinie, mogą więc liczyć na więcej przywilejów. Przewidziany jest też program dofinansowania najlepszych uczelni.

Zdaniem szefa resortu nauki w ciągu kilku lat od wejścia w życie nowej ustawy, najlepsza polska uczelnia wejdzie do pierwszej setki światowych rankingów. "Według moich przewidywań w rankingu szanghajskim (jedno z najważniejszych zestawień uczelni - przyp. PAP) UW już w tym roku powinien wejść do trzeciej setki. Przypomnę, że jeszcze w 2016 r. był w piątej setce" - powiedział wicepremier.

Gowin wyjaśnił, że nowa ustawa da uczelniom nową możliwość tworzenia federacji. "Uczelnie będą zachowywały autonomię, odrębną osobowość prawną, natomiast wspólnie będą mogły prowadzić kształcenie doktorantów i badania naukowe, występować o granty, a w światowych rankingach ich dorobek się będzie sumował" - powiedział minister. Według niego, gdyby UW i Warszawski Uniwersytet Medyczny zdecydowały się stworzyć federację (a do tego uczelnie się przymierzają), to ich federacja szybko awansowałaby do drugiej setki światowych rankingów.

Zwrócił przy tym uwagę, że na przykład francuska Sorbona to federacja różnych uniwersytetów.

Tegoroczny ranking QS tradycyjnie zdominowały uniwersytety amerykańskie, które zajęły cztery pierwsze pozycje. Najlepszy jest Massachusetts Institute of Technology (MIT), a za nim plasują się: Stanford University i Harvard University. Tuż za podium znalazł się California Institute of Technology (Caltech). Na piątym miejscu jest brytyjski Oxford.

QS World University Ranking przygotowuje brytyjska firma Quacquarelli Symmonds, która wydaje publikacje poświęcone edukacji i studiowaniu za granicą. Jest on jednym z czterech najważniejszych światowych rankingów edukacyjnych obok Times Higher Education, Rankingu Szanghajskiego oraz U-Multirank. W tym roku znalazło się w nim ok. 1000 uczelni.

Zestawienie powstaje w oparciu o sześć kryteriów: reputacja w środowisku akademickim, prestiż wśród pracodawców, stosunek liczby wykładowców do liczby studentów, liczba cytowań oraz liczba studentów i pracowników z zagranicy. Każdego roku firma Quacquarelli Symmonds publikuje trzy osobne zestawienia, oceniające: całokształt działalności uczelni, dziedziny naukowe oraz kierunki studiów.