Metropolita nominat urodził się 9 lutego 1964 r. w Krakowie. W latach 1982-1988 studiował w Wyższym Seminarium Duchownym Archidiecezji Krakowskiej oraz w Papieskiej Akademii Teologicznej (teologia i historia Kościoła). Święcenia kapłańskie otrzymał 22 maja 1988 r. w katedrze wawelskiej z rąk kard. Franciszka Macharskiego. Przez rok był wikariuszem w parafii św. Małgorzaty i św. Katarzyny w Kętach. Swoje studia historyczne w PAT uwieńczył w 1994 r. doktoratem. W 2002 r. przeprowadził zaś pomyślnie przewód habilitacyjny. Związany z Uniwersytetem Jana Pawła II w Krakowie, jest kierownikiem Katedry Historii Starożytnej i Średniowiecznej na Wydziale Historii i Dziedzictwa Kulturowego tej uczelni.

Jest autorem licznych książek i artykułów z dziedziny teologii i historii. Napisał m.in. książki: "Pobożność ludowa na ziemiach polskich w średniowieczu", "Jan Hus wobec kryzysu Kościoła doby Wielkiej Schizmy" i "Jeden, Święty, Powszechny, Apostolski. Spotkania z historią Kościoła", "Moc Słowa", "Drogi światła"”, "Pierwsze jest pierwsze". Na łamach krakowskiej edycji "Gościa Niedzielnego" pisywał felietony z cyklu "Oddolne-odgórne" oraz dłuższe teksty, np. "Z nurtu historii widzianej od końca" (nr 20/1999), "Czysta Ewangelia z Błoń" (nr 25-26/1999) i "Procesja przemiany myślenia" (nr 19/2001).

Był członkiem komisji historycznej w procesie beatyfikacyjnym Jana Pawła II. W latach 2004-2007 kierował Archiwum i Biblioteką Krakowskiej Kapituły Katedralnej na Wawelu, od 2007 do 2011 r. był zaś rektorem Wyższego Seminarium Duchownego Archidiecezji Krakowskiej.

16 lipca 2011 r. papież Benedykt XVI mianował ks. Rysia biskupem pomocniczym archidiecezji krakowskiej. Na znak sukcesji apostolskiej został tytularnym biskupem starożytnej, nieistniejącej już w praktyce diecezji Arcavica w Hiszpanii, niedaleko Toledo. Za swoją dewizę biskupią obrał słowa "Virtus in infirmitate" (Moc w słabości). Święcenia biskupie odbyły się 28 września 2011 r. w katedrze wawelskiej. Kard. Stanisław Dziwisz, główny konsekrator, wyraził wówczas nadzieję, że nowi biskupi - Grzegorz Ryś i Damian Muskus - staną się "biskupami według Bożego serca", zajmującymi się szczególnie formami duszpasterskimi nowej ewangelizacji. Bp Ryś został z czasem m.in. wikariuszem generalnym archidiecezji krakowskiej oraz przewodniczącym powołanego przez Konferencję Episkopatu Polski Zespołu ds. Nowej Ewangelizacji.

Jest cenionym duszpasterzem, szczególnie rekolekcjonistą. Wywodzi się z Ruchu Światło-Życie, bliskie są mu neokatechumenat oraz rozmaite formy tzw. nowej ewangelizacji. Zwraca szczególna uwagę na małe wspólnoty i ruchy kościelne, stwarzające możliwość głębszego przeżywania wiary. Od wielu lat wraz grupą niepełnosprawnych brał udział w kolejnych Pielgrzymkach Krakowskich na Jasną Górę. Zapisy dźwiękowe jego konferencji, rekolekcji i spotkań można odsłuchać na stronie internetowej: biskup-rys.pl.

Mocno angażuje się w sprawy związane z nową ewangelizacją. To z jego inicjatywy odbyła się "ewangelizacja Krakowa" pod hasłem: "Jestem!", Forum "Całą Ewangelię - Całe Ciało - Całemu Światu" (wzięło w nim udział ok. tysiąca liderów działań ewangelizacyjnych) czy odbywające się na Tauron Arenie rekolekcje dla młodzieży "Młodzi i Miłosierdzie".

Biskup Ryś będzie drugim biskupem łódzkim pochodzącym z Krakowa. Kiedyś był nim abp Józef Rozwadowski. - Urodzony w 1909 r., wyświęcony w 1931 r. w katedrze wawelskiej przez abp. Adama Sapiehę, został jeszcze przed wojną ojcem duchownym seminarium krakowskiego, był nim także w podziemnym seminarium w czasie wojny, gdzie alumnem był Karol Wojtyła. Ks. Rozwadowski po wojnie został proboszczem kolegiaty św. Floriana, gdzie znów spotkał K. Wojtyłę, już jako młodego księdza. Zaprzyjaźnili się. W 1968 r. Rozwadowski został biskupem łódzkim - na Jasnej Górze konsekrował go kard. Wojtyła. Do Łodzi przeniósł m.in. doświadczenia krakowskiego duszpasterstwa akademickiego. Ordynariuszem łódzkim był do 1986 r. Zmarł 10 lat później - przypomniał ks. prof. Jacek Urban, dyrektor Archiwum i Biblioteki Krakowskiej Kapituły Katedralnej.