Ślązacy w masie są odważni

Prelekcja odbyła się w Centrum Ekspozycji Historycznej na Zamku w Toszku i dotyczyła świętowania 1000-lecia chrztu Polski w 1966 r. na terenie ówczesnego województwa katowickiego.

Na początku wykładu dr Kornelia Banaś odróżniła millenijne obchody kościelne, w których akcentowany był fakt chrztu, od oficjalnych uroczystości zaaprobowanych przez władzę, nastawionych na propagandowe świętowanie tysiąclecia państwowości.

Prelegentka przytoczyła poprzedzającą wykład dyskusję z młodzieżą, w której zastanawiali się, jakie nastroje będą towarzyszyły tegorocznym obchodom. - Wprawdzie rocznica jest skromniejsza, ale półwiecze minęło i jesteśmy już w nowych relacjach politycznych i społecznych - zaznaczyła.

- Przyjęcie w 966 roku chrztu od naszych braci chrześcijan, Czechów, sprawiło, że zarazem znaleźliśmy więź państw Europy Środkowej. Zawężam swój wykład tylko do województwa katowickiego, ale czy jubileuszowe obchody były ważne tylko dla nas? Proszę zauważyć, że uroczystości odbywały się właściwie we wszystkich miejscach, gdzie znajdowała się Polonia - przypomniała, pokazując fotografie tłumów, jakie zebrały się 50 lat temu np. w wielu miastach USA czy w Australii.

Komunistyczne władze nie zgodziły się na przyjazd do Polski papieża Pawła VI, mimo wielu zabiegów dyplomatycznych i braku racjonalnych powodów do odmowy. Stąd duże uroczystości odbyły się również w Watykanie.

Natomiast na Śląsku centralne obchody odbywały się 3 maja na Jasnej Górze, a także w Piekarach Śląskich i w Sosnowcu - stolicy Czerwonego Zagłębia, jak określiła je dr Banaś. - Biskupi katowiccy byli jedynymi biskupami skazanymi na banicję podczas dwóch systemów totalitarnych - podkreśliła przy okazji.

Druga część wykładu była poświęcona frekwencji na obchodach jubileuszu w śląskich miastach. Chociaż w oficjalnych raportach funkcjonariusze milicji i służb mieli w zwyczaju zaniżać liczbę uczestników kościelnych uroczystości, liczbę wiernych przybyłych na Jasną Górę oszacowano na 80 tysięcy.

Co najmniej o połowę więcej osób (choć to wciąż zaniżona liczba) świętowało w Piekarach Śl., co - jak zaznaczyła dr Banaś - było efektem strategicznego myślenia bp. Herberta Bednorza.

Uczestnicy wykładu obejrzeli też film dokumentalny o obchodach Millenium Chrztu Polski na Śląsku