Ustawa o bezpłatnej pomocy prawnej

Za przyjęciem ustawy głosowało 427 posłów, poseł niezrzeszony Przemysław Wipler był przeciw, zaś Zofia Popiołek (RP) wstrzymała się od głosu.

"Ustawa, którą głosujemy, jest oczekiwana przez społeczeństwo. Dzięki niej 22 mln obywateli już od 1 stycznia zostanie objętych powszechnym systemem bezpłatnej, przedsądowej pomocy prawnej" - mówił przed głosowaniem sprawozdawca komisji Robert Maciaszek (PO).

Propozycje przepisów o nieodpłatnej pomocy prawnej na etapie przedsądowym omawiane były od ponad dekady, a złożenie w Sejmie projektu dotyczącego tych kwestii planowało kilku ministrów sprawiedliwości. Ustawa jest też wypełnieniem deklaracji złożonej przez premier Kopacz w expose, w którym zapowiedziała program "Prawo dla każdego", czyli bezpłatny dostęp niezamożnych obywateli do porad prawnych na poziomie lokalnym.

Ustawa przewiduje bezpłatną pomoc prawną dla osób niezamożnych, osób młodych do 26. roku życia, seniorów, którzy ukończyli 65. rok życia, kombatantów, weteranów, posiadaczy Karty Dużej Rodziny i ofiar klęsk żywiołowych.

Wcześniej Sejm odrzucił trzy poprawki zgłoszone w drugim czytaniu przez PiS, które rozszerzały krąg uprawnionych do pomocy o osoby, których miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę w roku, w którym przyznawana jest pomoc prawna.

Pierwotnie projekt składał się z trzech części dotyczących: bezpłatnych porad prawnych, informacji prawnej - w postaci infolinii - oraz edukacji prawnej. Jeszcze na etapie prac podkomisji zdecydowano jednak o wykreśleniu drugiej z tych części.

Jak niedawno mówił PAP minister sprawiedliwości Borys Budka aplikacje mobilne połączone z dobrze działającą stroną internetową są lepsze niż tradycyjna infolinia z informacją prawną. Ponieważ MS pracuje nad takimi aplikacjami, zdecydowano się zrezygnować z mniej nowoczesnej infolinii telefonicznej.

Zgodnie z ustawą w kraju ma zostać utworzonych ponad 1,5 tys. punktów, w których od stycznia 2016 r. będą udzielane bezpłatne porady. Jako regułę przyjęto, że pomoc będą świadczyć adwokaci lub radcowie prawni na podstawie umowy zawartej z powiatem. Ponadto podkomisja zdecydowała o dopuszczeniu do udzielania bezpłatnych porad "w szczególnych wypadkach" aplikantów adwokackich i radcowskich.

Powiat będzie mógł jednak powierzyć prowadzenie połowy punktów na jego terenie organizacjom pozarządowym. W punktach prowadzonych przez te organizacje - obok pomocy adwokatów i radców - będzie możliwe także uzyskanie porad dotyczących prawa podatkowego, które będą udzielane przez doradców podatkowych.

Organizacje pozarządowe - jak przewidziano - będą także mogły zatrudniać do udzielania pomocy osoby, które ukończyły wyższe studia prawnicze, jeśli mają one co najmniej trzyletnie doświadczenie w wykonywaniu czynności związanych ze świadczeniem pomocy prawnej.

Nowa ustawa ma poruszać też kwestie edukacji prawnej społeczeństwa. Programy edukacyjne przeznaczone do realizacji w formie kampanii społecznych mają być realizowane we współpracy z organizacjami pozarządowymi, uczelniami i samorządami zawodowymi.

Ustawa trafi teraz do Senatu.