Delegacja Komisji Weneckiej na spotkaniu w SN

Delegacja Komisji Weneckiej (Europejskiej Komisji na rzecz Demokracji przez Prawo) przebywa w poniedziałek i wtorek z wizytą na zaproszenie ministra spraw zagranicznych Witolda Waszczykowskiego. Wizyta delegacji odbywa się w ramach prac nad opinią nt. zmian w prawodawstwie polskim odnoszących się do Trybunału Konstytucyjnego, o wydanie której 23 grudnia 2015 r. wystąpił MSZ.

Komisja Wenecka jest organem doradczym Rady Europy złożonym z niezależnych ekspertów w dziedzinie prawa konstytucyjnego i międzynarodowego, sędziów sądów najwyższych i trybunałów konstytucyjnych państw członkowskich, członków parlamentów narodowych oraz urzędników służby cywilnej. Działa od 1990 r. Zrzesza 60 państw.

Delegaci Komisji Weneckiej mają spotkać się w Warszawie z przedstawicielami najwyższych władz i organów sądowniczych w Polsce: prezydentem Andrzejem Dudą, Ministrem Sprawiedliwości, Trybunałem Konstytucyjnym, Sądem Najwyższym oraz Krajową Radą Sądownictwa i Rzecznikiem Praw Obywatelskich, a także z władzami Sejmu i Senatu. W planach jest też spotkanie z przedstawicielami organizacji pozarządowych.

Jako pierwsze w poniedziałek o godz. 8.30 rozpoczęło się spotkanie w SN. Biuro prasowe SN zapowiedziało, że po spotkaniu jego tematy zostaną przedstawione na briefingu rzecznika SN, co powinno nastąpić około godz. 10.30.

Ze strony Komisji Weneckiej w spotkaniu uczestniczą: szef wydziału sprawiedliwości konstytucyjnej w sekretariacie Komisji Schnutz Rudolf Duerr z Austrii, a także członkowie Komisji: Christoph Grabenwarter z Austrii, Jean-Claude Scholsem z Belgii. Przewodniczący Komisji Gianni Buquicchio z Włoch dołączy do rozmów w SN, po spotkaniu z Andrzejem Dudą, które jest planowane na godz. 9.

Po stronie polskiej w spotkaniu biorą udział: I Prezes SN prof. Małgorzata Gersdorf, prezes Izby Cywilnej SN prof. Tadeusz Ereciński, prof. Karol Weitz z tej izby, a także prof. Dariusz Świecki z Izby Karnej SN oraz przedstawiciel ministerstwa sprawiedliwości.

Również w poniedziałek rano delegaci Komisji spotkają się z przedstawicielami Sądu Najwyższego i Krajowej Rady Sądownictwa; po południu złożą wizytę w parlamencie, gdzie będą rozmawiać z marszałkami Sejmu i Senatu oraz przedstawicielami obu izb.

Po południu Komisja spotka się z ministrami Kancelarii Prezydenta: Krzysztofem Szczerskim i Anną Surówką-Pasek.

Na wtorek zaplanowano spotkania w Ministerstwie Sprawiedliwości i Trybunale Konstytucyjnym oraz z Rzecznikiem Praw Obywatelskich. Delegaci spotkają się również z reprezentantami organizacji pozarządowych, które na początku grudnia ub.r. - jako pierwsze - zwróciły się do Komisji Weneckiej.

Były to: Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Naczelna Rada Adwokacka, INPRIS - Instytut Prawa i Społeczeństwa, Centrum Edukacji Obywatelskiej, Instytut Spraw Publicznych, Fundacja Panoptykon, Fundacja im. Stefana Batorego, Forum Obywatelskiego Rozwoju oraz Sieć Obywatelska Watchdog Polska.

Waszczykowski zwrócił się do Komisji Weneckiej w grudniu ub.r. w związku z nowelizacją ustawy o TK, która stanowi m.in., że Trybunał co do zasady ma orzekać w pełnym składzie liczącym co najmniej 13 spośród 15 sędziów TK (zgodnie z poprzednimi przepisami pełny skład to co najmniej 9 sędziów). W składzie siedmiu sędziów będą badane m.in. skargi konstytucyjne i pytania prawne sądów. Orzeczenia pełnego składu będą zapadać większością 2/3 głosów, a nie - jak do tej pory - zwykłą. Terminy rozpatrywania wniosków wyznaczane będą w TK według kolejności wpływu.

Projekt nowelizacji złożyli w Sejmie 15 grudnia posłowie PiS, 22 grudnia po burzliwej debacie nowelizację uchwalił Sejm, 24 grudnia Senat nie wprowadził do niej poprawek. Prezydent podpisał nowelizację 28 grudnia, tego dnia została ona opublikowana i weszła w życie.

24 grudnia MSZ poinformowało, że minister spraw zagranicznych zwrócił się (dzień wcześniej) do Komisji Weneckiej o opinię "na temat zagadnień prawnych będących przedmiotem prac nad nowelizacją ustawy o Trybunale Konstytucyjnym". Wniosek do Komisji Waszczykowski uzasadniał przekonaniem, iż "Trybunał Konstytucyjny jest jednym z ważnych elementów ładu instytucjonalnego Rzeczpospolitej i należy jak najszybciej zakończyć narosłe wokół niego kontrowersje".

Po przygotowaniu przez delegację projektu opinii będzie on przedmiotem obrad podczas kolejnej sesji plenarnej Komisji Weneckiej. Odbędzie się ona 11-12 marca w Wenecji. MSZ podkreśla, że opinia Komisji nie ma charakteru wiążącego, ale "zostanie wzięta bardzo poważnie pod uwagę" i "stanie się przedmiotem merytorycznej refleksji".

Wizytę w Warszawie poprzedziła wymiana korespondencji pomiędzy MSZ a Komisją. Trzy pisma wysłało MSZ. W pierwszym resort zwraca się z wnioskiem o zaopiniowanie wówczas jeszcze procedowanych zmian w ustawie o TK; drugie - aktualizuje pismo w związku z uchwaleniem i opublikowaniem noweli ustawy wraz z jej treścią, trzecie pismo zawiera tłumaczenia na język angielski m.in.: ustawy o TK i dwóch orzeczeń Trybunału z 3 i 9 grudnia oraz memorandum przygotowane przez Ministerstwo Sprawiedliwości wyjaśniające - jak to ujęto - kwestie wyboru pięciu sędziów TK.

Sprawą zmian w ustawie o TK i ustawie medialnej zainteresowała się też Komisja Europejska. W połowie stycznia wszczęła wobec Polski pierwszy etap procedury dotyczącej ochrony państwa prawa ze względu na to, że - jak mówił wiceszef KE Frans Timmermans - wiążące zasady dotyczące TK nie są obecnie przestrzegane. Jak tłumaczył, KE będzie dokonywała oceny sytuacji w Polsce w ścisłej współpracy z Komisją Wenecką.

Przeczytaj także:

• Komisja Wenecka oceni polską demokrację